Wydawca treści
Fauna rezerwatu
W przeciwieństwie do badań szaty roślinnej rezerwatu prowadzonych przez botaników na przełomie dziesięcioleci, badania faunistyczne obejmowały z reguły część leśną ( z wyłączeniem wodno-blotnej) i dotyczyły tylko wybranych grup zwierząt.
W latach 50. i 60. XX w. obserwacje nad chrząszczami prowadził prof. F. Blażejewski. Zostały one uzupełnione materiałami pozyskanymi w latach 1982-1996 przez M. Stachowiaka i M. Wilcza. Na terenie rezerwatu ścisłego iw strefie otulinowej oznaczono łącznie 138 gatunków biegaczowatych, z czego 14 należy do rzadszych lub po raz pierwszy stwierdzonych na Pomorzu. Są to między innymi: biegacz torfowy (Carabus Limnocarabus clatratus), biegacz zielony (Carabus Hemicarabus nitens), Blethisa multipunctata, Diachromus Acupalpus (Acupalpus) exiguus. Największa liczba gatunków związana jest z pobrzeżami wód i formacjami tworzącymi drzewostan rezerwatu. Odzwierciedla ona duże zróżnicowanie środowiska przyrodniczego. W latach 90. XX w. badania fauny ważek wykazały obecność ponad 40 gatunków.
Niezbyt duże i płytkie jezioro Mukrz jest zbiornikiem typu stawowego. Jednakże znaczne zróżnicowanie siedliskowe, z dobrze rozwiniętym litoralem, zatokami i wyspa, stwarzają odpowiednie warunki dla występowania wielu gatunków ryb. W 2011 roku w jeziorze stwierdzono występowanie 16 gatunków ryb, należących do czterech rodzin. Jedynym gatunkiem ryb prawnie chronionym jest różanka (Rhodeus sericeus,), znajduje się ona również w II załączniku Dyrektywy Siedliskowej. Z płazów najliczniej występuje żaba moczarowa (Rana arvalis,), godująca w kwietniu w licznych podtopieniach na torfowisku wewnątrz rezerwatu. Najlepiej poznana grupa kręgowców są ptaki, chociaż ich obserwacje prowadzone były nieregularnie: S. Strawińskiego (1956 r.) oraz R. Kucharskiego w latach 1993-97 i tylko w części rezerwatu objętej ochroną ścisłą. Nie wiadomo, czy dla 43 gatunków podanych jako gniazdujące, oznaczono dokładnie miejsca gniazdowania i liczebność. Jest to bowiem możliwe przy systematycznym prowadzeniu badań. Trzy kolejne stwierdzone gatunki (razem 46), pozwalają zaliczyć ten obszar do przeciętnych pod względem różnorodności gatunkowej. Z ptaków zaklasyfikowanych do pięciu rzędów (gołębiowe, kukułkowe, sowy, dzięciołowe, wróblowe), najbardziej interesującymi są: gołąb siniak (Columba oenas) oraz dzięcioł zielony (Picus viridis). Gniazdujące gatunki wodno-blotne zaobserwo- wane w latach 2004 i 2005 gallinago), kropiatka (Porzana porzana), wodnik (Rallus aquaticus), bak (Botaurus stellaris), trzciniak (Acracephalus arundinaceus). Z ssaków często spotykane są: borsuki (Meles meles,), dziki (Sus scrofa), wydry (Lutra lutra) oraz sarny (Capreolus capreolus) i sporadycznie jelenie (Cervus elaphus). Duże ssaki wchodzą do rezerwatu przez dziury w ogrodzeniu i w znaczący sposób niszczą podrost cisów, który dla tych zwierząt nie ma właściwości trujących. Od kilku lat obserwowane są również bobry (Casto fiber) mające żeremię na brzegu jeziora (na styku z olsem).
Tekst: Renata Sobieralska, Jarosław Pająkowski
Zdjęcia: Karol, Malina, Robert Piosik, Przemysław Tokarski
Projekt: Ochrona przyrody oraz ukierunkowanie ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo
na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu
Najnowsze aktualności
Zabiegi ratujące lasy przed gradacją owadów
Zabiegi ratujące lasy przed gradacją owadów
Szkodniki drzew
Szkodniki drzew
Szkodniki drzew
Informujemy, że w okresie od 23 kwietnia do II dekady czerwca 2023 roku planowane są ratownicze zabiegi samolotowe we fragmentach drzewostanów sosnowych, w których wystąpi gradacyjnie barczatka sosnowa, brudnica mniszka i boreczniki sosnowe.
Zabiegiem zostaną objęte fragmenty drzewostanów w nadleśnictwach:
Bydgoszcz, Trzebciny, Tuchola, Solec Kujawski, Dobrzejewice, Włocławek, Różanna, Miradz, Żołędowo, Gniewkowo, Dąbrowa, Woziwoda, Zamrzenica, Cierpiszewo, Osie, Rytel, Przymuszewo, Czersk.
Aktualnie w ww. nadleśnictwach trwają badania i obserwacje, mające na celu ustalenie stopnia i zasięgu powierzchniowego gradacji. W przypadku stwierdzenia zagrożenia trwałości drzewostanów wykonane zostaną zabiegi przy użyciu preparatu Foray 76B, Mospilan 20SP oraz Los Ovados (doświadczenie Instytutu Badawczego Leśnictwa).
Preparat Foray uszkadza układ pokarmowy gąsienic (preparat tzw. żołądkowy), jego działanie opiera się na bakterii Bacillus thuringiensis. W czasie zabiegów ratowniczych zostanie zastosowana dawka 2,5 litra/ha powierzchni leśnej, na której las jest zagrożony.
Z kolei preparat Mospilan, powszechnie stosowany w rolnictwie i ogrodnictwie, ma charakter kontaktowy, czyli oddziałuje na gąsienice w wyniku ich kontaktu z preparatem, uszkadzając układ nerwowy. W przypadku przedostania się do układu pokarmowego ma oddziaływanie żołądkowe. Na każdy 1 ha zagrożonych lasów zostanie zastosowane 0,4 kg preparatu rozcieńczonego w wodzie i połączonego z substancją ułatwiającą utrzymanie cieczy na powierzchni igieł, tzw. adiuwantem.
Wstęp i wjazd na tereny leśne w trakcie zabiegu będzie okresowo zabroniony. Drzewostany, w których wystąpi konieczność przeprowadzenia akcji ograniczania populacji owadów będą oznakowane stosownymi tablicami. Informacje o dokładnych terminach zabiegów i lokalizacji pól zabiegowych można będzie uzyskać (m.in.na stronach internetowych) w ww. nadleśnictwach.
Równowaga w przyrodzie jest nieodzownym elementem utrzymania trwałości lasów. Niestety czasami zostaje ona zburzona przez czynnik, na który nie mamy wpływu. Z taką sytuacją mamy do czynienia np. po przejściu huraganowych wiatrów, które łamią i przewracają całe połacie drzew.
Zjawiskiem przyrodniczym, które charakteryzuje cykliczność są masowe pojawy owadów. Ich występowanie w ustabilizowanej liczebności jest elementem przyrody, jednak gwałtowne, masowe występowanie, czyli gradacja, zagraża lasom, które mogą zostać poważnie uszkodzone i osłabione, a nawet nie przeżyć.
Leśnicy spodziewali się gradacji w bieżącym roku, jednak jej przewidywana skala jest niespotykaną od wielu lat. Mamy na uwadze to, że w przyrodzie występuje wiele pożytecznych organizmów, dlatego nasze działania będą maksymalnie selektywne, czyli będą celowane w owady wyrządzające szkody. Przed jakimikolwiek działaniami z naszej strony zostały uprzedzone instytucje związane z ochroną środowiska oraz pszczelarze. Uwzględnimy także obecność cieków i zbiorników wodnych, które zawsze omijamy z odpowiednio dużym buforem, podejmując działania.
Mamy także olbrzymią prośbę do Państwa - o wyrozumiałość dla naszych działań i wsparcie dla leśników. Przed nami potężne wyzwanie, by obronić lasy regionu.
