Wydawca treści Wydawca treści

Lasy Regionu

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu, według regionalizacji przyrodniczo-leśnej, obejmuje tereny położone głównie w Krainie III (Wielkopolsko-Pomorskiej) oraz niewielkiej, południowej części Krainy I (Bałtyckiej).

W Krainie Wielkopolsko-Pomorskiej są to następujące mezoregiony: Borów Tucholskich, Zaborski, Pojezierza Krajeńskiego, Doliny Brdy, Wysoczyzny Świeckiej, Kotliny Grudziądzkiej, Pojezierza Chełmińskiego, Doliny Drwęcy, Pojezierza Dobrzyńskiego, Równiny Urszulewskiej, Doliny Środkowej Noteci, Kotliny Toruńsko-Płockiej i Pojezierzy Wielkopolskich.

W skład Krainy Bałtyckiej wchodzą mezoregiony: Pojezierza Starogardzkiego, Doliny Kwidzyńskiej, Pojezierza Iławskiego, Pojezierza Brodnickiego oraz Garbu Lubawskiego. 
 

RDLP w Toruniu na tle regionalizacji przyrodniczo-leśnej

Krainy przyrodniczo-leśne:

Kraina I Bałtycka
Kraina II Mazursko-Podlaska
Kraina III Wielkopolsko-Pomorska
Kraina IV Mazowiecko-Podlaska
Kraina V Śląska
Kraina VI Małopolska
Kraina VII Sudecka
Kraina VIII Karpacka

kolor czarny – granice krain

kolor zielony – granice mezoregionów

kolor pomarańczowy – obszar RDLP w Toruniu

W krajobrazie Krainy Wielkopolsko-Pomorskiej dominują tereny pagórkowate pojezierne i równinne, w tym doliny rzeczne i równiny akumulacyjne. Klimat jest ciepły i stosunkowo suchy. Roczna suma opadów kształtuje się najczęściej poniżej średniej dla Polski, to jest poniżej 600 mm. Lokalnie, np. na Kujawach oraz na obszarach na wschód od Bydgoszczy opady nie przekraczają 500 mm. 

Na terenie Krainy Wielkopolsko-Pomorskiej najliczniej występują bory sosnowe reprezentowane głównie przez suboceaniczny i subkontynentalny  bór świeży. Najwyższe wzniesienia, często wydmowe, pokryte są niekiedy śródlądowym borem suchym. Bory mieszane reprezentuje zespół kwaśnej dąbrowy oraz – bardziej charakterystyczny dla tego obszaru – kontynentalny bór mieszany. Ponadto dość często spotykany jest zespół świetlistej dąbrowy.

 

Bory Tucholskie z lotu ptaka (fot. M. Stopiński)

 

Najżyźniejsze siedliska reprezentuje grąd środkowoeuropejski oraz mniej licznie występujące na tym terenie lasy bukowe. Ponadto, w sąsiedztwie większych rzek (Wisły, Noteci), spotykane są rozleglejsze fragmenty łęgów: jesionowo-olszowego i wiązowo-jesionowego. Olsy, związane z żyznymi glebami organicznymi, występują jako zespół olsu torfowcowego oraz olsu porzeczkowego.

 

Lesistość Krainy Wielkopolsko-Pomorskiej jest większa niż w granicach Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu i przekracza 30 proc. Lasy skupiają się głównie w północnej części krainy (Bory Tucholskie) oraz na jej zachodzie, już poza granicami dyrekcji toruńskiej. Na pozostałym terenie są bardziej rozproszone. Najmniej lasów występuje w dzielnicy Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego. Zasobność drzewostanów w Krainie Wielkopolsko Pomorskiej jest niższa od średniej krajowej i kształtuje się poniżej 200 metrów sześciennych na hektarze.
 

Rozmieszczenie lasów RDLP w Toruniu

kolor szary – zasięg terytorialnego działania
RDLP w Toruniu

kolor zielony – lasy

kolor niebieski – wody

 

 

Ponieważ lasy w Krainie III utrzymały się na glebach uboższych, głównie bielicowych i rdzawych, ponad połowę siedlisk leśnych zajmuje bór świeży. Głównym gatunkiem lasotwórczym, występującym na każdym niemal siedlisku, jest sosna zwyczajna. Powierzchniowy udział drzewostanów z przewagą sosny jest bardzo duży i wynosi ponad 89 proc.

 

Głównym gatunkiem lasotwórczym, występującym na każdym niemal siedlisku, jest sosna zwyczajna. Powierzchniowy udział drzewostanów z przewagą sosny jest bardzo duży i wynosi ponad 89 proc. Na ubogich siedliskach sosna tworzy lite drzewostany, natomiast na siedliskach żyźniejszych występuje w zmieszaniu z dębem, brzozą oraz świerkiem. Na siedliskach żyznych (las świeży) spotykana jest jako gatunek domieszkowy w drzewostanach dębowych, rzadziej bukowych. Na ubogich siedliskach wilgotnych i bagiennych może tworzyć lite drzewostany lub z domieszką brzozy, natomiast na nieco żyźniejszych może występować w zmieszaniu z brzozą, świerkiem i olszą.

 

Świerk w Krainie Wielkopolsko-Pomorskiej występuje poza granicami naturalnego zasięgu i nie ma dużego znaczenia lasotwórczego.

 

Drzewostany bukowe osiągają bardzo wysoką zasobność w Krainie III, jednak zajmują niewielkie powierzchnie. Buk znajduje się tutaj w ramach swego rozproszonego zasięgu i nie ma większego znaczenia lasotwórczego. Występuje na żyznych siedliskach lasu świeżego, gdzie może tworzyć lite drzewostany lub z domieszką dębu.

 

Większe znaczenie wśród gatunków liściastych ma dąb szypułkowy. Drzewostany dębowe z udziałem graba spotykane są na żyznym siedlisku lasu świeżego. W lesie łęgowym dąb tworzy drzewostany z udziałem lipy, jesionu i wiązu, a na siedlisku lasu wilgotnego z udziałem brzozy i olszy. Natomiast dąb bezszypułkowy występuje jako domieszka w drzewostanach sosnowych na siedliskach nieco uboższych i mniej wilgotnych.
 

Olsza czarna występuje na żyznych siedliskach bagiennych i wilgotnych. Lite drzewostany tworzy na siedlisku olsu, natomiast na siedlisku olsu jesionowego towarzyszy jej jesion wyniosły.

 

Najpospolitszym gatunkiem domieszkowym jest brzoza brodawkowata spotykana w drzewostanach niemal na każdym siedlisku, lecz z rozmaitym udziałem. Na siedliskach wilgotnych może występować jednocześnie z brzozą omszoną. Brzoza występuje najliczniej w drzewostanach sosnowych na wilgotnych siedliskach borowych. 


Najnowsze aktualności Najnowsze aktualności

Powrót

Zabiegi ratujące lasy przed gradacją owadów

Zabiegi ratujące lasy przed gradacją owadów

Informujemy, że w okresie od 23 kwietnia do II dekady czerwca 2023 roku planowane są ratownicze zabiegi samolotowe we fragmentach drzewostanów sosnowych, w których wystąpi gradacyjnie barczatka sosnowa, brudnica mniszka i boreczniki sosnowe.

Zabiegiem zostaną objęte fragmenty drzewostanów w nadleśnictwach:

Bydgoszcz, Trzebciny, Tuchola, Solec Kujawski, Dobrzejewice, Włocławek, Różanna, Miradz, Żołędowo, Gniewkowo, Dąbrowa, Woziwoda, Zamrzenica, Cierpiszewo, Osie, Rytel, Przymuszewo, Czersk.

 

Aktualnie w ww. nadleśnictwach trwają badania i obserwacje, mające na celu ustalenie stopnia i zasięgu powierzchniowego gradacji. W przypadku stwierdzenia zagrożenia trwałości drzewostanów wykonane zostaną zabiegi przy użyciu preparatu Foray 76B, Mospilan 20SP oraz Los Ovados (doświadczenie Instytutu Badawczego Leśnictwa).

 

Preparat Foray uszkadza układ pokarmowy gąsienic (preparat tzw. żołądkowy), jego działanie opiera się na bakterii Bacillus thuringiensis. W czasie zabiegów ratowniczych zostanie zastosowana dawka 2,5 litra/ha powierzchni leśnej, na której las jest zagrożony.
Z kolei preparat Mospilan, powszechnie stosowany w rolnictwie i ogrodnictwie, ma charakter kontaktowy, czyli oddziałuje na gąsienice w wyniku ich kontaktu z preparatem, uszkadzając układ nerwowy. W przypadku przedostania się do układu pokarmowego ma oddziaływanie żołądkowe. Na każdy 1 ha zagrożonych lasów zostanie zastosowane 0,4 kg preparatu rozcieńczonego w wodzie i połączonego z substancją ułatwiającą utrzymanie cieczy na powierzchni igieł, tzw. adiuwantem.

 

Wstęp i wjazd na tereny leśne w trakcie zabiegu będzie okresowo zabroniony. Drzewostany, w których wystąpi konieczność przeprowadzenia akcji ograniczania populacji owadów będą oznakowane stosownymi tablicami. Informacje o dokładnych terminach zabiegów i lokalizacji pól zabiegowych można będzie uzyskać (m.in.na stronach internetowych) w ww. nadleśnictwach.

Równowaga w przyrodzie jest nieodzownym elementem utrzymania trwałości lasów. Niestety czasami zostaje ona zburzona przez czynnik, na który nie mamy wpływu. Z taką sytuacją mamy do czynienia np. po przejściu huraganowych wiatrów, które łamią i przewracają całe połacie drzew.

Zjawiskiem przyrodniczym, które charakteryzuje cykliczność są masowe pojawy owadów. Ich występowanie w ustabilizowanej liczebności jest elementem przyrody, jednak gwałtowne, masowe występowanie, czyli gradacja, zagraża lasom, które mogą zostać poważnie uszkodzone i osłabione, a nawet nie przeżyć.

Leśnicy spodziewali się gradacji w bieżącym roku, jednak jej przewidywana skala jest niespotykaną od wielu lat. Mamy na uwadze to, że w przyrodzie występuje wiele pożytecznych organizmów, dlatego nasze działania będą maksymalnie selektywne, czyli będą celowane w owady wyrządzające szkody. Przed jakimikolwiek działaniami z naszej strony zostały uprzedzone instytucje związane z ochroną środowiska oraz  pszczelarze. Uwzględnimy także obecność cieków i zbiorników wodnych, które zawsze omijamy z odpowiednio dużym buforem, podejmując działania.

Mamy także olbrzymią prośbę do Państwa - o wyrozumiałość dla naszych działań i wsparcie dla leśników. Przed nami potężne wyzwanie, by obronić lasy regionu.