Asset Publisher Asset Publisher

Geografia cisa

Cis pospolity (Taxus baccata L.) jest iglastym drzewem nagozalążkowym, rozdzielnopłciowym, co oznacza, że występują zarówno egzemplarze męskie jak i żeńskie (dwupienność). Męskie okazy cisa można łatwo rozpoznać wczesną wiosną dzięki licznym, drobnym kwiatom pręcikowym, zebranym w niewielkie żółtawe kwiatostany. Kwiaty cisa zawierają bardzo duże ilości ziaren pyłku. Natomiast okazy żeńskie dobrze widać późnym latem i jesienią, gdyż ich obecność ujawniają jaskrawoczerwone osnówki, pojedynczo osadzone na końcach rozgałęzień.

Osnówki (błędnie nazywane owocami) dobrze kontrastują z głęboką zielenią cisowych igieł. Osnówka ma postać małego kubeczka, mieszczącego ciemnobrunatne nasienie. Osnówki, w przeciwieństwie do silnie trujących igieł, kory i drewna są jadalne, o słodkim smaku, ponieważ zawierają dość kleistą substancje pektynową. Jaskrawa barwa osnówek i ich mięsisty wygląd wabią niektóre gatunki ptaków, które je połykają wraz z tkwiącymi w nich nasionami. Jako, że w przewodzie pokarmowym nie ulegają trawieniu, nasiona zostają wydalane razem z pozostałymi odchodami. W rzeczywistości następuje ich rozsianie, niekiedy w dość znacznym oddaleniu od macierzystego drzewa. Jest to endozoochoryczne rozsiewanie diaspor. Inne gatunki ptaków potrafią potrafią nasiona cisa rozsiewać sposobami "zewnętrznymi", przykład gromadząc je jako pokarm w różnych miejscach, do których sporo z nich nie powraca. Roznoszenie przez ptaki, przyczyniając się do rozsiewania (ornitochoria) dość ciężkich nasion cisa, stwarza dla tego gatunku drzewa szansę zasiedlenia w miejscach odgradzanych różnymi przeszkodami - głównie wodnymi, do których mogą należeć wyspy rzeczne, a zwłaszcza jeziorne. Najprawdopodobniej na takiej drodze mógł się kilka tysięcy lat wcześniej pojawić cis w dzisiejszym rezerwacie, w czasach kiedy to miejsce było "wyspą" na prajeziorze Mukrz.

Cis charakteryzuje się dość szeroką skalą warunków siedliskowych, a także umiejętnościami adaptacyjnymi. Potrafi rosnąć na glebach o różnym stopniu żyzności, poczynając od eutroficznych siedlisk lasów liściastych, aż do mało żyznych borów. Także pod względem wymagań wodnych reprezentuje dość szeroką ich gamę, nie unikając zwiększonej wilgotności podłoża w klimacie o cechach subkontynentalnych.

Cis odznacza się dość rozległym geograficznym rozmieszczeniem, lecz w Polsce znajduje się na krańcach zasięgu. Dotyczy to także w całej rozciągłości stanowiska cisa w rezerwacie w Wierzchlesie. Jego obecność w wielu miejscach, zarówno w lasach jak i na obszarach zurbanizowanych, także w warunkach wielkomiejskich, jest efektem upraw realizowanych z takim sukcesem, dzięki jego adaptacyjnym zdolnościom.

Konsekwencją granicznego usytuowania cisów w Wierzchlesie jest ich nie najlepszy wzrost, mniejsza wysokość tutejszych egzemplarzy, a także niezbyt okazały wiek najstarszych drzew. Na pogórzu  i w piętrze górskim masywów środkowej Europy oraz na pólnocno-zachodnich stokach Kaukazu cis znajduje o wiele lepsze możliwości egzystencji. Na północnych obrzeżach Alp osiąga górną granice na wysokości 1400 m n.p.m., a na Kaukazie największe cisy dorastają do wysokości 36 m. Żywotność oraz różnice w wielkości okazów rosnących na obszarach górskich nie powinny nas zadziwiać, ponieważ ten gatunek przez wielu autorów, z czym należy się zgodzić, jest zaliczany do roślin górskich. Dotychczasowe, lecz niepełne jeszcze rezultaty badań z zakresu historycznej biogeografii oraz ekologicznej przeszłości cisa, coraz wyraźniej odsłaniają nam przynależność tego gatunku do roślin mediokratycznych. Ich optymalna możliwość egzystencji trwała w mezokratycznym stadium cyklu glacjalno-interglacjalnego, co oznacza, iż już około 2 tys. lat temu zakończył się okres ich najkorzystniejszego rozwoju. Według teorii ekologiczno-edaficznej ten gatunek obecnie żyje w fazie regresyjnej.

W świetle faktów fitogeograficznych oraz autekologii cisa, stanowisko w Wierzchlesie należy traktować jako miejsce wyjątkowe, które oprócz walorów turystycznych, przede wszystkim powinno stać się wielkim terenowym laboratorium, przeznaczonym do intensywnych badań mających na celu pełne poznanie tego niewątpliwego fenomenu rodzimej przyrody.

 

Tekst: Kazimierz Tobolski,
Zdjęcia: Robert Piosik,

 

Projekt: Ochrona przyrody oraz ukierunkowanie ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo
na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu


Asset Publisher Asset Publisher

Back

OGŁOSZENIE O NABORZE

An error occurred while processing the template.
Error on line 77, column 17 in 10097#20183917#27914661
dlFileEntryLocalService.getDLFileEntryByUuidAndGroupId(uuid, groupId) is undefined.
It cannot be assigned to image
1<#assign journalArticleLocalService = serviceLocator.findService("com.liferay.portlet.journal.service.JournalArticleLocalService") /> 
2<#assign dlFileEntryLocalService = serviceLocator.findService("com.liferay.portlet.documentlibrary.service.DLFileEntryLocalService") /> 
3<#assign imageLocalService = serviceLocator.findService("com.liferay.portal.service.ImageLocalService") /> 
4 
5<#assign journalArticleId = .vars["reserved-article-id"].data?replace('.', '-') /> 
6<#assign journalArticle = journalArticleLocalService.getArticle(getterUtil.getLong(groupId), journalArticleId) /> 
7<#assign journalArticleCreateDate = journalArticle.getCreateDate() /> 
8<#assign journalArticleModifiedDate = journalArticle.getModifiedDate() /> 
9<#assign journalArticleAuthor = .vars["reserved-article-author-name"].data /> 
10<#if coauthors?? && coauthors.data?has_content> 
11    <#assign journalArticleAuthor = coauthors.data /> 
12</#if> 
13<#if title?? && title.data?has_content> 
14    <#assign journalArticleTitle = title.data /> 
15<#else> 
16    <#assign journalArticleTitle = .vars["reserved-article-title"].data /> 
17</#if> 
18<#assign journalArticleUrlTitle = journalArticle.getUrlTitle() /> 
19 
20<#assign serviceContext = staticUtil["com.liferay.portal.service.ServiceContextThreadLocal"].getServiceContext() /> 
21<#assign themeDisplay = serviceContext.getThemeDisplay() /> 
22<#assign portletId = themeDisplay.getPortletDisplay().getId() /> 
23 
24<div id="article-${journalArticleId}" class="nfh-cp-article"> 
25 
26    <h1 class="title">${journalArticleTitle}</h1> 
27 
28    <#if showcreatedate?? && showcreatedate.data == "true"> 
29        <#assign journalArticleModifiedDate = journalArticle.getCreateDate() /> 
30    </#if> 
31    <div class="metadata">${journalArticleModifiedDate?string["dd.MM.yyyy"]} | ${journalArticleAuthor}</div> 
32 
33    <#-- MEDIA SPOŁECZNOŚCIOWE --> 
34    <#assign printGroupId = "" /> 
35    <#if journalArticle.groupId != themeDisplay.scopeGroupId> 
36        <#assign printGroupId = themeDisplay.scopeGroupId /> 
37    </#if> 
38    <div class="social-media"> 
39        <div class="addthis_toolbox addthis_default_style"> 
40            <input type="image" alt="${languageUtil.get(locale, "print")}" src="${themeDisplay.pathThemeImages}/nfh-cp/icon-print-20x17.png"                 onclick="Nfhcp.AssetPublisherPortlet.printFullContent('${portletId}', '${journalArticleId}', '${printGroupId}', '${journalArticleUrlTitle}');" class="print"/> 
41        </div> 
42    </div> 
43 
44    <#-- ZDJĘCIA DO GALERII --> 
45    <#assign galleryImages = [] /> 
46    <#assign mainGalleryUuid = "" /> 
47    <#assign imageDesc = ""/> 
48 
49    <#-- Zdjęcie główne z galerii --> 
50    <#if mainphotogallery?? && mainphotogallery.data?has_content> 
51        <#assign url = mainphotogallery.data /> 
52        <#if url?starts_with("/image/image_gallery")> 
53            <#assign uuid = httpUtil.getParameter(url, "uuid", false)?string /> 
54            <#assign groupId = getterUtil.getLong(httpUtil.getParameter(url, "groupId", false), 0) /> 
55            <#if dlFileEntryLocalService.getDLFileEntryByUuidAndGroupId(uuid, groupId) ?? > 
56                <#assign image = dlFileEntryLocalService.getDLFileEntryByUuidAndGroupId(uuid, groupId) /> 
57 
58                <#if image??> 
59                    <#assign mainGalleryUuid = uuid /> 
60                    <#assign imageDesc = htmlUtil.escapeAttribute(image.description) /> 
61                </#if> 
62 
63                <#assign galleryImage = {"url" : mainphotogallery.data, "thumbUrl" : mainphotogallery.data + "&width=250", "desc" : imageDesc, "uuid" : mainGalleryUuid} /> 
64                <#assign galleryImages = galleryImages + [galleryImage] /> 
65            </#if> 
66        <#elseif url?contains("/documents/")> 
67            <#assign urlParts = stringUtil.split(url, "?") /> 
68            <#assign urlParts = stringUtil.split(urlParts[0]?string, "/") /> 
69            <#assign groupId = getterUtil.getLong(urlParts[2]) /> 
70            <#assign folderId = getterUtil.getLong(urlParts[3]) /> 
71            <#assign title = httpUtil.decodeURL(urlParts[4]?string, true) /> 
72 
73 
74            <#if urlParts?size gt 5> 
75                <#assign uuid = urlParts[5]?string /> 
76                <#assign mainGalleryUuid = uuid /> 
77                <#assign image = dlFileEntryLocalService.getDLFileEntryByUuidAndGroupId(uuid, groupId) /> 
78            <#else> 
79                <#assign image = dlFileEntryLocalService.getFileEntry(groupId, folderId, title) /> 
80                <#assign mainGalleryUuid = image.uuid /> 
81            </#if> 
82 
83            <#assign galleryImage = {"url" : mainphotogallery.data, "thumbUrl" : mainphotogallery.data + "&width=250", "desc" : htmlUtil.escapeAttribute(image.description), "uuid" : mainGalleryUuid} /> 
84            <#assign galleryImages = galleryImages + [galleryImage] /> 
85        </#if> 
86    <#-- Zdjęcie główne --> 
87    <#elseif mainphoto?? && mainphoto.data?has_content> 
88        <#assign galleryImage = {"url" : mainphoto.data, "thumbUrl" : mainphoto.data + "&width=250", "desc" : htmlUtil.escapeAttribute(mainphoto.maindesc.data), "uuid" : "----"} /> 
89        <#assign galleryImages = galleryImages + [galleryImage] /> 
90    </#if> 
91 
92    <#-- Zdjęcia dodatkowe z dysku --> 
93    <#if additionalphoto?? > 
94        <#list additionalphoto.getSiblings() as additionalphotoItem> 
95            <#if additionalphotoItem.data?has_content> 
96                <#assign galleryImage = {"url" : additionalphotoItem.data, "thumbUrl" : additionalphotoItem.data + "&width=250", "desc" : htmlUtil.escapeAttribute(additionalphotoItem.photodescription.data), "uuid" : "----"} /> 
97                <#assign galleryImages = galleryImages + [galleryImage] /> 
98            </#if> 
99        </#list> 
100    </#if> 
101 
102    <#-- Zdjęcia z galerii --> 
103    <#if additionalphotogallery?? && additionalphotogallery.data?has_content> 
104        <#assign url = additionalphotogallery.data /> 
105        <#if url?starts_with("/image/image_gallery")> 
106            <#assign uuid = httpUtil.getParameter(url, "uuid", false)?string /> 
107            <#assign groupId = getterUtil.getLong(httpUtil.getParameter(url, "groupId", false), 0) /> 
108 
109            <#if dlFileEntryLocalService.getDLFileEntryByUuidAndGroupId(uuid, groupId)?? > 
110                <#assign image = dlFileEntryLocalService.getDLFileEntryByUuidAndGroupId(uuid, groupId) /> 
111            </#if> 
112        <#elseif url?contains("/documents/")> 
113            <#assign urlParts = stringUtil.split(url, "/") /> 
114            <#assign groupId = getterUtil.getLong(urlParts[2]) /> 
115            <#assign folderId = getterUtil.getLong(urlParts[3]) /> 
116            <#assign title = httpUtil.decodeURL(urlParts[4]?string, true) /> 
117 
118            <#if dlFileEntryLocalService.getFileEntry(groupId, folderId, title)?? > 
119                <#assign image = dlFileEntryLocalService.getFileEntry(groupId, folderId, title) /> 
120            </#if> 
121        </#if> 
122 
123        <#if image??> 
124            <#assign folderId = image.folderId /> 
125            <#assign folderImages = dlFileEntryLocalService.getFileEntries(groupId, folderId) /> 
126            <#if folderImages??> 
127                <#list folderImages?sort_by("name") as folderImage> 
128                    <#if folderImage.uuid != mainGalleryUuid> 
129                        <#assign folderImageDescription = folderImage.description /> 
130                        <#if folderImage.description?lower_case == folderImage.title?lower_case + folderImage.extension?lower_case> 
131                            <#assign folderImageDescription = "" /> 
132                        </#if> 
133 
134                        <#assign galleryImage = {"url" : "/image/image_gallery?uuid=" + folderImage.uuid + "&groupId=" + folderImage.groupId, 
135                            "thumbUrl" : "/image/image_gallery?uuid=" + folderImage.uuid + "&groupId=" + folderImage.groupId + "&width=250", 
136                            "desc" : htmlUtil.escapeAttribute(folderImageDescription), 
137                            "uuid" : folderImage.uuid} /> 
138                        <#assign galleryImages = galleryImages + [galleryImage] /> 
139                    </#if> 
140                </#list> 
141            </#if> 
142        </#if> 
143    </#if> 
144 
145    <#-- GALERIA OBRAZÓW --> 
146    <#if galleryImages?size gt 1> 
147        <div id="gallery-${journalArticleId}" class="multiple-image-gallery royalSlider rsDefault"> 
148            <#list galleryImages as galleryImage> 
149                <a href="${galleryImage.url + "&width=560"}" class="rsImg" data-rsbigimg="${galleryImage.url}"> 
150                    <img src="${galleryImage.thumbUrl}" width="125" uuid="${galleryImage.uuid}" class="rsTmb" /> 
151                    ${galleryImage.desc} 
152                </a> 
153            </#list> 
154        </div> 
155    <#elseif galleryImages?size == 1> 
156        <div class="single-image-gallery"> 
157            <div id="gallery-${journalArticleId}"> 
158                <#list galleryImages as galleryImage> 
159                    <a href="${galleryImage.url}" rel="lightbox" title="${htmlUtil.escape(galleryImage.desc)}"> 
160                        <img src="${galleryImage.url}&width=716" alt="${htmlUtil.escape(galleryImage.desc)}" /> 
161                        <#if galleryImage.desc?has_content> 
162                            <div class="mainphotogallery-description">${galleryImage.desc}</div>  
163                        </#if> 
164                    </a> 
165                </#list> 
166            </div> 
167        </div> 
168    </#if> 
169 
170    <#-- ZAWARTOŚĆ ARTYKUŁU --> 
171    <#if abstract?? && abstract.data?has_content> 
172        <p class="description">${abstract.data}</p> 
173    <#else> 
174        <p class="description">${.vars["reserved-article-description"].data}</p> 
175    </#if> 
176 
177    <div class="content">${content.data}</div> 
178 
179    <#-- ZAŁĄCZNIKI --> 
180    <#assign hasAttachments = false /> 
181    <#if file?? && file.getSiblings()?size gt 0> 
182        <#list file.getSiblings() as fileItem> 
183            <#if fileItem.filedescription?? && fileItem.filedescription.data?has_content> 
184                <#assign fileItemName = fileItem.filedescription.data /> 
185            <#elseif fileItem.filetitle?? && fileItem.filetitle.data?has_content> 
186                <#assign fileItemName = fileItem.filetitle.data /> 
187            <#else> 
188                <#assign fileItemName = fileItem.data /> 
189            </#if> 
190            <#if fileItemName?? && fileItemName?has_content> 
191                <#assign hasAttachments = true /> 
192            </#if> 
193        </#list> 
194    </#if> 
195    <#if hasAttachments> 
196        <div class="attachments"> 
197            <h2>${languageUtil.get(locale, "resources-to-get")}</h2> 
198            <ul class="attachment-list"> 
199                <#list file.getSiblings() as fileItem> 
200                    <#if fileItem.filedescription?? && fileItem.filedescription.data?has_content> 
201                        <#assign fileItemName = fileItem.filedescription.data /> 
202                    <#elseif fileItem.filetitle?? && fileItem.filetitle.data?has_content> 
203                        <#assign fileItemName = fileItem.filetitle.data /> 
204                    <#else> 
205                        <#assign fileItemName = fileItem.data /> 
206                    </#if> 
207 
208                    <#if fileItemName?? && fileItemName?has_content> 
209                        <#assign url = fileItem.data /> 
210                        <#if url?contains("/documents/")> 
211                            <#assign urlParts = stringUtil.split(url, "?") /> 
212                            <#assign urlParts = stringUtil.split(urlParts[0]?string, "/") /> 
213                            <#assign groupId = getterUtil.getLong(urlParts[2]) /> 
214                            <#assign folderId = getterUtil.getLong(urlParts[3]) /> 
215                            <#assign title = httpUtil.decodeURL(urlParts[4]?string, true) /> 
216                            <#if urlParts?size gt 5> 
217                                <#assign uuid = urlParts[5]?string /> 
218                                <#if dlFileEntryLocalService.getDLFileEntryByUuidAndGroupId(uuid, groupId)?? > 
219                                    <#assign file = dlFileEntryLocalService.getDLFileEntryByUuidAndGroupId(uuid, groupId) /> 
220                                </#if> 
221                            <#else> 
222                                <#if dlFileEntryLocalService.getFileEntry(groupId, folderId, title)?? > 
223                                    <#assign file = dlFileEntryLocalService.getFileEntry(groupId, folderId, title) /> 
224                                </#if> 
225                            </#if> 
226                            <#if file?? && file.icon??> 
227                                <#assign fileIcon = file.icon + ".png" /> 
228                            </#if>                        </#if> 
229                        <#if !fileIcon?? || !fileIcon?has_content> 
230                            <#assign fileItemExt = fileItem.data /> 
231                            <#assign indexOfDot = fileItemExt?last_index_of(".") + 1 /> 
232                            <#assign indexOfSlash = fileItemExt?last_index_of("/") /> 
233                            <#if indexOfSlash gt indexOfDot> 
234                                <#assign fileItemExt = fileItemExt?substring(0, indexOfSlash) /> 
235                            </#if> 
236                            <#assign fileIcon = fileItemExt?substring(indexOfDot) + ".png" /> 
237                        </#if> 
238                        <#if fileItem.wcagdescription?? && fileItem.wcagdescription.data?has_content> 
239                            <#assign fileItemWCAGDesc = fileItem.wcagdescription.data /> 
240                        <#else> 
241                            <#assign fileItemWCAGDesc = "" /> 
242                        </#if> 
243                        <#if file?? > 
244                            <#assign 
245                            fExtension = file.extension 
246                            textFormatter = staticUtil["com.liferay.portal.kernel.util.TextFormatter"] 
247                            sizeFormatted = textFormatter.formatStorageSize(file.size, locale) 
248                            /> 
249                        </#if> 
250 
251                        <li> 
252                            <a href="${fileItem.data}" target="_blank" <#if fileItemWCAGDesc?? && fileItemWCAGDesc?has_content>title="${htmlUtil.escapeAttribute(fileItemWCAGDesc)}"</#if>><img src="${themeDisplay.pathThemeImages}/file_system/small/${fileIcon}"></a> 
253                            <a href="${fileItem.data}" target="_blank" <#if fileItemWCAGDesc?? && fileItemWCAGDesc?has_content>title="${htmlUtil.escapeAttribute(fileItemWCAGDesc)}"</#if>>${fileItemName} (${stringUtil.upperCase(fExtension)}, ${sizeFormatted})</a> 
254                        </li> 
255                    </#if> 
256                </#list> 
257            </ul> 
258        </div> 
259    </#if> 
260</div>