Asset Publisher
Wstęp
UWAGA!
Nadleśnictwo Zamrzenica z przykrością informuje, że po dokonanej lustracji terenowej części rezerwatu udostępnionej do zwiedzania, stwierdzono występowanie w I piętrze drzewostanu dużej ilości drzew obumarłych i w bardzo słabym stanie zdrowotnym. Wzdłuż wyznaczonej do zwiedzania ścieżki oraz na dojściu do bramy rezerwatu znajdują się drzewa obumarłe, wykazujące oznaki zamierania, pochylone nad ścieżką, powodujące bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia osób poruszających się po tej ścieżce. Są to naturalne procesy dojrzewania i zamierania drzewostanu w wieku około 200 lat.
W związku z powyższym teren rezerwatu „Cisy Staropolskie im. Leona Wyczólkowskiego” nie jest udostępniony do zwiedzania!
Rezerwat "Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego" w Wierzchlesie należy do najstarszych chronionych obiektów przyrodniczych W Polsce. Wyróżnia się bogactwem zasobów przyrodniczych i interesującymi dziejami, a w obrębie rozległego kompleksu leśnego Bory Tucholskie niewątpliwie reprezentuje jego najciekawsze miejsce. Rezerwat ten opisano w licznych publikacjach naukowych i spopularyzowano bardziej dostępnych tekstach, leczo tym miejscu nie powstało wyczerpujące kompendium wiedzy. Próbę takiego opracowania podjęli w latach 50. I 60. XX w. badacze z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, lecz wydrukować zdołano jedynie częściowe rezultaty ich prac.
Dotychczasowe zainteresowanie rezerwatem niemal wyłącznie ograniczało się do jego części o powierzchni około 18,5 ha, w której rosną cisy. Cały bowiem obszar rezerwatu, poza wyspo- kształtnym miejscem z cisami, obejmuje także jezioro Mukrz, okalające lasy i liczne torfowiska. W rezerwacie ochronie podlega jedna z większych w Europie naturalnych populacji cisa. Niestety, od 100 lat obserwuje się obumieranie siewek powodujące niemal zupełny brak odnowienia cisa. Doprowadziło to do spadku liczebności z około 5,5 tys .żywych drzew roku 1910 do około 2,84 tys. w 2010. r. Z kilku przyczyn odpowiedzialnych za taki stan, można wykluczyć domniemane obniżenie, w okresie międzywojennym, poziomu wody w jeziorze Mukrz oj eden metr.
Rezultaty przeprowadzonych w latach 2002-2005 badań geologii i rozwoju torfowisk a także historii roślinności po ostatnim zlodowaceniu (tj. od około 14 tys. lat) w otoczeniu obecnego stanowiska cisów, aktywna postawa służby leśnej Nadleśnictwa Zamrzenica oraz zaangażowanie Towarzystwa Przyjaciół Dolnej Wisły, pozwoliły na podjęcie skutecznych starań o rozpoczęcie czynnej ochrony cisów w Wierzchlesie.
„Renasans" zainteresowania rezerwatem zaowocował w 2007 r. kolejnym powiększeniem powierzchni rezerwatu do 116,9 ha (m.in. poprzez włączenie dotychczasowej otuliny) oraz utworzenie nowej o powierzchni 12,0 ha. Dodatkowo w latach 2007-2011 przeprowadzono bardziej szczegółowe badania zarówno części abiotycznej jak i biotycznej rezerwatu.
Tekst: Jarosław Pająkowski
Zdjęcia: Robert Piosik
Projekt: Ochrona przyrody oraz ukierunkowanie ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo
na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu
Asset Publisher
Wąwóz Wyrwa
Wąwóz Wyrwa
Powołano kolejny rezerwat przyrody z okazji 100-lecia Lasów Państwowych.
Ochrona polskiej przyrody ma bardzo duże znaczenie podczas planowania i prowadzenia racjonalnej oraz trwale zrównoważonej gospodarki leśnej. Na terenach leśnych zarządzanych przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe przyroda chroniona jest na wiele sposobów, m in. poprzez wnioskowanie o ustanowienie rezerwatów. Wypracowany przez dziesięciolecia model prowadzenia gospodarki leśnej opartej na zasadzie powszechnej ochronności lasów, zachowania ich trwałości oraz ciągłości, a także zrównoważonego wykorzystania wszystkich jego funkcji może stanowić doskonały przykład współżycia człowieka z przyrodą.
Mając na względzie dobro naszej rodzimej przyrody kolejne pokolenia leśników chroniły i chronią miejsca o szczególnych walorach przyrodniczych m. in. poprzez zaniechanie prowadzenia w nich gospodarki leśnej, inicjowanie ustanawiania rezerwatów i pomników przyrody, stref ochronnych dla rzadkich siedlisk flory i fauny czy użytków ekologicznych.
W ramach wieloletniej współpracy Nadleśnictwa Dąbrowa z Zespołem Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą podjęto działania w zakresie objęcia ochroną rezerwatową cennego obszaru ukształtowanego m. in. przez meandrującą rzekę Wyrwę. Po przeszło półtorarocznych staraniach z dniem 20 grudnia 2024 roku ustanowiono na mocy zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy (Dz. Urz. Woj. Kuj.-Pom. z 2024 r. poz. 7535) rezerwat przyrody pod nazwą „Wąwóz Wyrwa”. Rezerwat o powierzchni 48,80 ha znajdujący się w leśnictwie Bedlenki (oddziały: 336, 337, 338), położony jest na terenie gmin Drzycim i Świecie, w powiecie świeckim, w województwie kujawsko – pomorskim, nieopodal takich miejscowości jak Wyrwa, Polski Konopat czy Mały Dólsk.
Nazwa rezerwatu wywodzi się od przepływającej przez ten teren rzeki Wyrwa, a także od charakterystycznego ukształtowania terenu, poprzecinanego licznymi stromymi wąwozami. Istotą rezerwatu jest zachowanie grądu zboczowego porastającego stoki doliny rzeki Wyrwy, z jej strefą zboczową, dnem i samą rzeką.
W wyniku zaniechania prowadzenia gospodarki leśnej na przestrzeni kilkudziesięciu lat doszło do procesu naturalnego starzenia się i odnowienia drzewostanu oraz akumulacji martwego drewna.
Strome zbocza głęboko wcinające się w Wysoczyznę Świecką Parowu Konopackiego porastają lasy grądowe, głównie z udziałem około 125-letnich grabów, z domieszką lipy drobnolistnej i dębu szypułkowego w wieku około 140 lat. U podnóża parowu, na niewielkiej powierzchni znajduje się łęg jesionowo - olszowy porośnięty głównie olszą czarną z niewielką domieszką jesionu wyniosłego.
W skład bardzo bujnego runa wchodzą takie gatunki roślin zielnych, jak: zawilec gajowy, zawilec żółty, gwiazdnica wielokwiatowa, łuskiewnik różowy, przylaszczka pospolita, śnieżyczka przebiśnieg, złoć żółta, miodunka ćma, kokorycz pusta, kokorycz wielokwiatowa, jaskier kosmaty, jaskier rozłogowy, kopytnik pospolity, groszek wiosenny. Wśród gatunków objętych ochroną gatunkową należy wymienić licznie występujące stanowiska z lilią złotogłów, wawrzynkiem wilczełyko czy kwitnącym bluszczem pospolitym.
Na terenie rezerwatu znajdują się liczne chronione gatunki przedstawicieli fauny, w tym entomofauny. Ponadto sama rzeka stanowi istotne siedlisko chronionych ryb.
W celu zmniejszenia negatywnego oddziaływania rolnictwa na chroniony obszar, ustanowiono na granicy leśno-polnej rezerwatu otulinę o powierzchni 220,60 ha. Działanie to ma na celu zmniejszenie negatywnego oddziaływania na siedlisko leśne w wyniku spływania nawozów i pestycydów z okolicznych pól. Ponadto dużym zagrożeniem dla prawidłowego rozwoju flory i fauny runa leśnego są bezprawne wjazdy użytkowników quadów i motorów crossowych na teren rezerwatu.
