Asset Publisher Asset Publisher

Flora rezerwatu

Świat roślin rezerwatu jest bogaty i zróżnicowany. Niestety ciągle nie dysponujemy pełnym opracowaniem zasobów florystycznych, zarówno roślin naczyniowych jak i niższych, żyjących dzisiaj i dawniej w aktualnych granicach tego interesującego obiektu. Najwięcej wiadomości zgromadzono o gatunkach roślin naczyniowych, rosnących w najstarszej i niewątpliwie najbogatszej florystycznie części rezerwatu na powierzchni 18,5 ha lasu, mieszczącego liczne okazy cisa. W pierwszych latach drugiej polowy XX w. zanotowano tam 123 gatunki zielnych roślin naczyniowych oraz 20 gatunków drzew i bodaj tyleż krzewów. Prace przeprowadzone w latach 1952-1982 wykazały zubożenie runa leśnego na powierzchni tego lasu, lecz ogólna liczba taksonów pozostała prawie nie zmniejszona. Według pobieżnych szacunków zasoby roślin naczyniowych rezerwatu w dzisiejszych granicach sięgają nieco ponad 250 gatunków, co w przybliżeniu może stanowić około 10 % składu gatunkowego flory roślin wyższych w Polsce. Ponieważ skrawek powierzchni kraju, wynoszący zaledwie 0,003%, zasiedla aż dziesiąta część krajowych roślin naczyniowych, możemy ten fakt uznać za wskaźnik dużego bogactwa florystycznego rezerwatu "Cisy Staropolskie...". Jako główną przyczynę należy wymienić dość znaczną różnorodność siedlisk leśnych i miejsc otwartych oraz długotrwałą ochronę najciekawszej części opisywanego rezerwatu. Dzięki temu las z cisem uniknął drastycznych przekształceń, a także ominęły go intensywniejsze zabiegi gospodarcze.

Postać lasu z cisem zasiedla duża grupa roślin przywiązanych do lasów liściastych, zwłaszcza grądowych (tj. z dużym udziałem grabu). Wiosną, zanim pojawią się liście na drzewach i krzewach, ubogacają dno lasu wielobarwnym kwietnym dywanem. Do rzadszych w kraju gatunków, a tu dość częstych, należy: różowo i biało kwitnąca kokorycz pusta (Corydalis cava, fot. 19), żółty jaskier kosmaty (Ranunculus lanuginosus), z białymi kwiatami i czerniec gronkowy (Actaea spicata). Towarzyszy im wiele pospolitszych roślin, na przykład dwa gatunki zawilców (Anemone nemorosa i A. ranunculoides), przylaszczka (Hepatica nobilis), gajowiec żółty (Lamiastrum galeobdolon), gwiazdnica wielkokwiatowa (Stellaria holostea), kwiatonośne pędy miodunki (Pulmonaria obsCura). Z kwitnących w porze letniej uwage zwraca czyściec leśny (Stachys sylvatica), a w bardziej wilgotnych ostępach leśnych żółte, dość okazale kwiaty niecierpka pospolitego (Impatiens nolitangere) zawieszone na delikatnych szypułkach. Dość liczną grupę gatunków jednoliściennych reprezentują Polygonatum multiflorum, Convallaria maialis, Paris quadri- folia, a także kilka ważnych traw. Do najciekawszych niewątpliwie należy kostrzewa leśna (Festuca altissima), bardzo pospolita w starych granicach rezerwatu, lecz niespotykana w innych miejscach Borów Tucholskich. Jest rośliną górską, przez niektórych kojarzoną w Wierzchlesie z rzekomą tam obecnością buczyny. Kostrzewę leśną w tym lesie należałoby postrzegać jako towarzysza cisa, także do niedawna uznawanego za przedstawiciela flory górskiej. Wśród kilku storczyków najliczniejszy jest kruszczyk blotny (Epipactis palustris), zaś najokazalszy obuwik pospolity (Cypripedium calceolus), niestety od kilku lat nie był widziany w tym rezerwacie.

Większość wymienionych roślin, jak i wiele pozostałych, należy do składników kilku zespołów fitosocjologicznych, zwłaszcza leśnych. Najszerzej rozprzestrzeniony jest mieszany, wielogatunkowy las dębowo-grabowy, chyba słusznie przez fitosocjologów zaliczony do Tilio-Carpinetum, regionalnego zespołu o cechach subkontynentalnych. Należy dodać, że w rezerwacie identyfikowane płaty tego zespołu znajdują się na pólnocno-zachodnich krańcach zasięgu. Na mniejszych powierzchniach rosną lasy lęgowe oraz olesy z dominującą olszą czarną (Alnus glutinosa). W zachodniej części rezerwatu rosną młode drzewostany tej olszy, wyrośle na miejscu lak użytkowanych do lat 50. XX w. Na niektórych odwodnionych torfowiskach niskich, za sprawą zbiorowisk torfotwórczych powróciła akumulacja torfu. Przykładem mogą być tu platy Caricetum appropinquatae (z turzycą tunikową Carex appropinquata = C. paradoxa) w granicach rezerwatu i w otulinie poza jego zachodnią granicą.

Tekst: Kazimierz Tobolski
Zdjęcia: Robert Piosik

 

Projekt: Ochrona przyrody oraz ukierunkowanie ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo
na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu


Asset Publisher Asset Publisher

Zurück

Podsumowanie akcji pn. „Jesień 2024” w regionie

Podsumowanie akcji pn. „Jesień 2024” w regionie

Wysyp grzybów to główny, ale nie jedyny powód, dla którego wiele osób odwiedziło las w ostatnim czasie. Niestety nie zawsze zachowanie ludzi w lesie było właściwe. W ciągu ostatnich trzech tygodni Straż Leśna na terenie nadleśnictw nadzorowanych przez toruńską dyrekcję Lasów Państwowych ujawniła 890 zdarzeń w trakcie służb terenowych.

Zdecydowana większość tych zdarzeń, bo aż 873, to przypadki nielegalnego wjazdu do lasu, w tym nielegalnych przejazdów tzw. off-road. Za bezprawne korzystanie z lasu Straż Leśna nałożyła 145 mandaty karne na łączną kwotę 15.720 zł oraz udzieliła 775 pouczeń.

Zwykle skupieni na grzybach nie zdajemy sobie sprawy z konsekwencji naszego postępowania – o skutkach niewłaściwego parkowania pojazdów silnikowych w lesie usłyszeliśmy niedawno w mediach, kiedy karetka nie mogła dojechać do kobiety, która złamała podczas grzybobrania nogę. Zaparkowane w niewłaściwym miejscu pojazdy uniemożliwiły przedostanie się pojazdu służb ratowniczych. To przykład z południa kraju, jednak taka lub podobna sytuacja może mieć miejsce wszędzie. Dlatego wybierając się do lasu samochodem należy poruszać się wyłącznie po drogach publicznych lub udostępnionych dla ruchu kołowego. Parkowanie pojazdów także powinno odbywać się według ustalonych zasad.

Problemem są także jazdy off-road w lasach, podczas których zwierzęta leśne są płoszone, w wyniku czego następuje ich gwałtowna migracja. Jest to nie tylko niekorzystne z punktu widzenia przyrodniczego, ale również ze względów bezpieczeństwa, ponieważ duże ssaki mogą niespodziewanie wtargnąć przed nadjeżdżający pojazd. Ponadto, tego typu działania powodują silne uszkodzenia runa leśnego oraz krzewów, co prowadzi w miejscach często uszkadzanych do erozji wierzchnich warstw gleby. Jazdy off-road wiążą się także z niebezpieczeństwem dla kierowców  pojazdów – w lesie nie wszędzie jest zasięg telefonii komórkowej, a wówczas wezwanie pomocy staje się niemożliwe.

Strażnicy leśni w ostatnich tygodniach ujawnili także 11 przypadków zaśmiecania lasu, 2 przypadki naruszenia przepisów ochrony przeciwpożarowej lasu oraz jeden przypadek kradzieży i zniszczenia mienia oraz jeden nielegalnego wyrębu drzewa.

W ramach akcji pn. „Jesień 2024” Straż Leśna przeprowadziła także 59 kontroli legalności pozyskania oraz zgodności przewożonego drewna z dokumentacją, a także 33 kontrole składowanego drewna. W tym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości.

Straż Leśna zorganizowała również zajęcia edukacyjne dla dzieci i dorosłych na temat bezpiecznego grzybobrania,  podczas których omówiono nie tylko przepisy związane z zachowaniem się w lesie, ale również wskazówki jak nie stracić orientacji w terenie. Zajęcia prowadzono wspólnie z przedstawicielem Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu, który przekazał wiedzę na temat rozpoznawania gatunków grzybów. Łącznie w zajęciach uczestniczyło około 100 osób.

Podobne akcje Straży Leśnej będą miały miejsce również w przyszłości, by zapobiec nielegalnym zdarzeniom, ale przede wszystkim zapewnić bezpieczeństwo osobom odwiedzającym lasy regionu.