Asset Publisher
Abiotyczne środowisko rezerwatu
Zarówno na obszarze rezerwatu, jak i w jego otoczeniu, występują osady wieku czwarto- rzędowego, plejstoceńskie i holoceńskie. Mają one grubość około 35 m i leżą na znacznie starszych mioceńskich piaskach i mułkach z przewarstwieniami węgla brunatnego.
Osady plejstoceńskie to gliny lodowcowe oraz piaski i mułki, które pozostawiły wody pochodzące topniejącego lądolodu. Te z nich, które występują powierzchni terenu, są związane z pobytem ostatniego lądolodu Wisły (północnopolskiego) w jego fazie poznańskiej, około 18 tys. lat temu. Lądolód ten pokrył cały teren nierówną warstwą osadów, gdzie lód wypełniał najgłębsze obniżenia, powstały później jeziora (wytopiskowe), a wśród nich jezioro Mukrz. Wypełnienie lodem chroniło przed zasypaniem obniżeń piaskami wodnolodowcowymi sandrowymi, dlatego niecka współczesnego jeziora Mukrz oraz kilku kopalnych jezior wokół Wierzchlasu wyścielone są glinami, przykrytymi zazwyczaj kilkumetrową warstwą piasków różnoziarnistych. W lodzie wypełniającym obniżenie występowały szczeliny i zagłebienia, które po zalaniu wodą stawały się jeziorami lodowymi. Osady tych jezior (piaski i mułki) tworzą obecnie wydłużone i nieregularne pagórki tzw. kemy. Na jednym z nich, położonym w rezerwacie, rosną cisy.
Jeszcze pod koniec plejstocenu, klimatu zimnego, na obszarach piaszczystych miały miejsce procesy eoliczne. Silne, zachodnie i północno-zachodnie wiatry porywały drobny piasek, który następnie osadzały w wydmach i pokrywach. Wydmy i pokrywy eoliczne występują pospolicie na terenach leśnych wokół Wierzchlasu. Procesy eoliczne zamarły wraz z zarośnięciem powierzchni terenu, prawdopodobnie prawdopodobnie jeszcze w plejstocenie. W jeziorach osadzały się: kreda jeziorna oraz gytie wapienne organiczne. Procesy te trwały do holocenu, który rozpoczął się około 10 tys. lat temu. W holocenie na skutek naturalnego obniżenia się poziomu wód gruntowych oraz wypełnienia osadami nastąpił zanik szeregu jezior i powstanie torfowisk.
Procesy geologiczne oraz zmiany rzeźby terenu w rejonie rezerwatu trwają nadal. Są nimi: dalsza akumulacja osadów w jeziorze Mukrz prawdopodobnie bardziej intensywna niż niegdyś oraz wietrzenie torfu. Zachodzi ono szczególnie torfowisku leśnym wewnątrz rezerwatu, porośniętym drzewostanem olchowym dawnych użytków zielonych, obecnie odłogowanych, bądź też zamienianych na pola uprawne. Przyczynami tych procesów jest gospodarka człowieka, a szczególnie odwodnienie poprzez meliorację. Na terenie dzisiejszej otuliny oraz na torfowisku nieleśnym wewnątrz rezerwatu, można zaobserwować spontaniczną regenerację torfowisk.
Tekst: Jarosław Pająkowski, Leszek Jurys
Projekt: Ochrona przyrody oraz ukierunkowanie ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo
na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu
Asset Publisher
SPOTKANIE ZESPOŁU LOKALNEJ WPRÓŁPRACY
SPOTKANIE ZESPOŁU LOKALNEJ WPRÓŁPRACY
W środę 19 czerwca odbyło się kolejne już spotkanie Zespołu Lokalnej Współpracy działającego przy Nadleśnictwie Zamrzenica. Na prośbę członków zespołu, tym razem, spotkaliśmy się w izbie edukacyjnej znajdującej się w Wierzchlesie, w sąsiedztwie rezerwatu przyrody „Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego w Wierzchlesie”.
Nadleśniczy Adam Wenda przywitał licznie przybyłych członków zespołu. Następnie omówił zagadnienia związane z obecną polityką leśną oraz przedstawił najważniejsze punkty projektu ustawy o zmianie ustawy o lasach i ustawy o ochronie przyrody, dotyczące głównie procedur sporządzania projektu i realizacji planu urządzenia lasu.
Rozmawialiśmy też o inwestycjach zrealizowanych przez nadleśnictwo w ramach projektu małej retencji nizinnej.
W dalszej części spotkania przedstawiliśmy członkom Zespołu nasze propozycje dotyczące pięciu projektowanych rezerwatów przyrody oraz podsumowaliśmy dotychczasową działalność Ośrodka Rehabilitacji Dzikich Zwierząt „Jeleniagóra”.
Miejsce spotkania nie było przypadkowe ponieważ dużą część dyskusji poświęciliśmy na tematy związane z bezpieczeństwem oraz odpowiedzialnością zarządcy terenu za stan lasu, w kontekście między innymi udostępnienia (a właściwie przyczyn nieudostępnienia) do zwiedzania wierzchleskiego rezerwatu.
Dyrektorzy Wdeckiego oraz Krajeńskiego Parku Krajobrazowego przedstawili zebranym niezwykle ciekawe oraz nowatorskie pomysły, dzięki którym można zwiększyć atrakcyjność oferty turystycznej w lasach zarządzanych przez nadleśnictwo – „leśne ścieżki ciszy”.
Spotkanie zakończyliśmy wizytą w Jeleniejgórze, gdzie kolega Hubert Zienowski zaprezentował ośrodek rehabilitacji i w sposób merytoryczny ale jednocześnie przystępny omówił swoje doświadczenia
z pierwszego roku funkcjonowania ośrodka.
Zespół Lokalnej Współpracy jest gremium doradczym i opiniodawczym w sprawach związanych z tworzeniem i realizacją planu urządzenia lasu ze szczególnym uwzględnieniem lasów o zwiększonej funkcji społecznej na gruntach będących w zarządzie nadleśnictwa a także rozszerza zakres prowadzonego dialogu Lasów Państwowych z przedstawicielami strony społecznej na temat długofalowego i bieżącego zarządzania lasami państwowymi oraz lokalnych działań Nadleśnictwa Zamrzenica. W skład Zespołu wchodzą przedstawiciele lokalnych społeczności, władz samorządowych, parków krajobrazowych oraz branży turystycznej działający w zasięgu administracyjnym Nadleśnictwa Zamrzenica.
